24- VERA' BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. هِاشِمُ
بْنُ
الْقَاسِمِ.
حدّثنا أَبُو
عَقِيلٍ.
حدّثنا
عَبْدُ اللهِ
ابْنُ
يَزِيدَ. حَدَّثَنِي
رَبِيعَةُ
بْنُ يَزِيدَ
وَعَطِيَّةُ
بْنُ قَيْسٍ
عَنْ
عَطِيَّةَ
السَّعْدِيِّ،
وَكَانَ مِنْ
أَصْحَابِ
النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم، قَالَ:
قَالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم:
((لاَ
يَبْلُغُ
الْعَبْدُ
أَنْ يَكْونَ
مِنَ
الْمُتَّقِينَ،
حَتَّى
يَدَعَ مَالاَ
بَأْسَ بِهِ،
حَذَراً
لِمَا بِهِ
الْبَأْسُ)).
Atiyye es-Sa'di
—ki Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in sahâbîlerinden idi— (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: Kul. sakıncalı şeyden korktuğundan dolayı sakıncasız şeyi de
bırakmadıkça müttakiler derecesine erişemez.
Diğer tahric: Bu
hadis’i Tirmizi Kıyamet bahsinde tahric edip ‘’Ğarib’’. Hakim rivayet ettiler.
AÇIKLAMA: el-Münavi, sakıncalı şeyi, haram olan şeyler diye yorumlamış ve
sakıncasız şeyi de ihtiyaç fazlası helal şeyler şeklinde açıklamıştır. Yani
"Kul haram bir şeyi işlemek korkusuyla haram olmayan ihtiyaç fazlası helal
şeyi bırakmadıkça müttakiler derecesıne erişemez,"
Bir kavle göre
sakıncasız şeyden maksad, lezzetli olan helal şeylerdir. Yani kul helılı olan
lezzetli bol şeylere kendisini pek alıştırmamalıdır. Çünkü böyle alışırsa günün
birinde helal yoldan bulamazsa alışkanlığı yüzünden haram yollardan temin
etmeye eğilmesi tehlikesi vardır. İşte kul bu tehlikeyi önceden sezerek harama
düşmemek için helal olan lezzetli bol şeyleri terketmedikçe müttakiler
derecesine erişemez.
Müttaki: Takva
sahibi demektir.
Takva:
Allah'tan korkmak, O'na itaat etmek, azaba sebep olan suçlardan sakınmak
manalarına gelir.
Tuhfe yazarı
Takva'nın şu üç mertebeye ayrıldığını bildirir:
Birincisi:
Küfürden, imansızlıktan arınmak süretiyle ebedi azabtan sakınmak mertebesidir.
(Bu mertebeye, müslüman olmakla erişilir).
İkincisi: Bütün
günahlardan sakınmaktıf. Yani farz ve vacib olan ibadetleri yerine getirmek ve haram
kılınan şeylerin tamamından sakınmaktır. Bir gurub alime göre bu dereceye
erişebilmek için küçük günahlardan da sakınmak gerekir. Din ıstılahında meşhür
olan mana. budur.
Üçüncüsü: Kulun
içini ve kalbini Hak Teala'dan başka her şeyden arındırması, bütünüyle Allah'a
yönelmesi, aklı, fikri, zikri ve kalbinin daima Allah ile meşgul olmasıdır.
Bu hadis,
takvanın ikinci mertebesi için delil gösterilmiş ise de üçüncü mertebeye de
delil olabilir.